Intarabus

Wat we weten

De naam Intarabus (of Entarabus) komt voor op een negental inscripties, allen afkomstig uit de regio van de stam van de Treveri. De naam komt meestal los voor, behalve op een inscriptie uit Trier, waar hij als Mars Intarabus wordt aangeroepen. Vijf inscripties werden gevonden in Duitsland, waarvan drie in Trier, twee in Luxemburg en twee in het Belgische Foy (nabij Bastogne).

De eerste van de Belgische inscripties (CIL XIII 3632) werd gevonden in 1892 en luidt: “DEO ENTARABO ET GENIO |(CURIAE) OLLODAG(I) PORTICUM QUAM VELUGNIUS INGENUUS PROMISERAT POST OBITUM EIUS  SOLLAVIUS VICTOR FIL(IUS) ADOPTIVOS FECIT,” in het Nederlands: “Aan de god Entarabus en aan de genius van de curia Ollodagia is de porticus, die Vellugnius Ingenuus had beloofd, na zijn dood door zijn geadopteerde zoon Sollavius Victor gemaakt.” De porticus (een zuilengalerij vóór de ingang van een gebouw) was wellicht onderdeel van een tempel.^[1] De inscriptie wordt gedateerd op 138 – 200 CE.^[2]

Van nog groter belang is de tweede inscriptie uit Foy, die op een sokkel van een klein standbeeld staat. De inscriptie (AE 1965, 28bis) luidt: “DEO INTARABO ATEGNIOMARUS RESPECTI V(OTUM) S(OLVIT) L(IBENS) M(ERITO).” In het Nederlands: “Aan de god Intarabus heft Ategniomarus, zoon van Respectus, zijn belofte ingelost, gaarne en met reden.”^[3] Deze inscriptie wordt gedateerd op ergens in de tweede helft van de tweede eeuw of de derde eeuw.^[4]

Het bronzen standbeeld dat bij de sokkel hoorde werd al eerder gevonden, in 1892, en is 21 cm hoog. Het beeldt een jonge man in tuniek af met een pels (mogelijk van een wolf of leeuw) over zijn schouders. Zijn linkerhand is afgebroken, zijn rechterhand hield iets vast wat nu ook ontbreekt.^[5] De gedachten over wat hij in beide handen gehouden heeft, lopen wijd uiteen – was het een zeis, een scepter, een speer? – en het is dan ook niet te zeggen wat zijn attributen geweest zouden kunnen zijn.

Theorieën

Over het algemeen wordt Intarabus beschouwd als een Gallische godheid. Gezien de geografische verspreiding van de inscripties was hij mogelijk een god van de stam van de Treveri.^[6] Intarabus is vanzelfsprekend een latinisering van een oorspronkelijk Gallische naam, wellicht Entarabos, zoals het gewoonlijk wordt geschreven.

Garrett Olmsted interpreteert de naam van de god als ‘(god van) de regio tussen de rivieren,’ bestaande uit de delen entar of intar, ‘tussen,’ en abo-, ‘rivier.’ De rivieren in kwestie zouden volgens hem de Moezel en de Saar zijn, in het gebied van de Treveri.^[7] De inscripties zijn echter alle negen gevonden buiten het gebied tussen deze rivieren, dus zijn conclusie is twijfelachtig. Mogelijk betrof het hier de Rijn en de Maas, of bijvoorbeeld de Moezel en de Ourthe.

Xavier Delamarre ziet de mogelijkheid dat Intarabus’ naam ‘hij van het (rivier)eiland’ – letterlijk ‘hij tussen de wateren’ – betekende. Wellicht had zijn naam betrekking op verloren gegane mythologie, of was hij een god van een eiland, mogelijk in de Rijn, stelt Delamarre.^[8] Dat laatste is onwaarschijnlijk gezien het feit dat geen van de inscripties zelfs maar in de buurt van de Rijn werd gevonden, laat staan op een eiland daarin. Een eiland in de Moezel is dan waarschijnlijker, al verklaart dat ook niet de verspreiding van de vondsten.

Persoonlijke ervaringen

Lees hier de interpretatie van Thia Frankisk Aldsido en hier die van Senobessus Bolgon.