Exomna was een godin wier – Keltische – naam vermoedelijk ‘zonder vrees’ betekende. Misschien was ze daarom een strijdgodin. Over haar is verder niets bekend, alleen dat haar altaar werd opgevist uit de Oude Maas bij Alem.
Wat we weten
De naam Exomna is bekend dankzij een inscriptie op een votiefsteen (AE 1965 328) die in 1960 uit de Oude Maas bij Alem (Gelderland) is opgebaggerd. De inscriptie luidt: “DEAE EXOMNAE AUNIUS VITALIS V(OTUM) S(OLVIT) L(IBENS) M(ERITO),” in het Nederlands: “Aan de godin Exomna heeft Aunius Vitalis zijn belofte ingelost, gaarne en met reden.” Op dezelfde plaats werd ook het hoofd van een Mercuriusbeeld gevonden. Het altaar wordt gedateerd op de periode tussen 150 en 300 CE.[1] Het is gemaakt van kalksteen dat waarschijnlijk afkomstig was uit Lotharingen.[2]
Theorieën
J E. Bogaers stelt dat de naam Exomna Keltisch van origine is en ‘zonder vrees’ betekent, terug te voeren op de delen ex en *obno, ‘vrees.’ Mogelijk was het een bijnaam van een andere godin.
Ook legt hij een mogelijke connectie met een godin Seixomnia Leucitica, die bekend is van een inscriptie uit het huidige Kroatië, en argumenteert dat de naam Aunius Vitalis waarschijnlijk niet toebehoorde aan een persoon uit de Lage Landen. Hij concludeert dat er een aanzienlijke kans is dat Exomna geen lokale godin was.[3]
| [1] “Altaar van Exomna,” Het Geheugen, bezocht op 30 april 2020, https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view?identifier=RMO01%3A005479 [2] J. E. Bogaers, “Twee Romeinse wijmonumenten uit Alem, Noord-Brabant,” Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, vol. 12 (1962): 39-54. https://repository.ubn.ru.nl/handle/2066/26376 [3] Ibid., 42-46. |